Cây lâu năm, có 4 - 5 lá mọc chụm. Lá hình dải, cỡ 14 - 42 x 2,5 - 4 cm, màu lục ở mặt trên, lục nhạt ở mặt dưới, với nhiều chấm màu nâu tía ở gốc. Cụm hoa có cuống dài 7 - 24 cm, mang 1 hoa, cánh hoa bóng, màu đỏ nâu với dải giữa màu đỏ thẫm và gốc vàng - nâu.

Tên Việt Nam: Lan hài vàng
Tên Latin: Paphiopedilum villosum
Đồng danh: Paphiopedilum villosum (Lindl.) Stein, 1892. Cypripedium villosum Lindl., 1854; Cordula villosa (Lindl.) Rolfe, 1912.
Họ: Phong lan Orchidaceae
Bộ: Phong lan Orchidales
Lớp (nhóm): Lan đất

Đặc điểm nhận dạng: Cây lâu năm, có 4 - 5 lá mọc chụm. Lá hình dải, cỡ 14 - 42 x 2,5 - 4 cm, màu lục ở mặt trên, lục nhạt ở mặt dưới, với nhiều chấm màu nâu tía ở gốc. Cụm hoa có cuống dài 7 - 24 cm, mang 1 hoa. Lá bắc cỡ 3,7 - 6,5 x 3 - 3,8 cm, nhẵn. Hoa rộng 7,5 - 13,5 cm, có lông trắng ngắn ở mặt ngoài lá đài; lá đài gần trục hoa màu trắng, ở gần giữa màu lục và ở chính giữa là màu đỏ thẫm, hình trứng ngược, cỡ 4,5 - 7 x 3 - 4,6 cm; lá đài kia màu lục nhạt, hình trứng ngược, cỡ 3,8 - 7,6 x 1,8 - 2,6 cm; cánh hoa bóng, màu đỏ nâu với dải giữa màu đỏ thẫm và gốc vàng - nâu, thường hình thìa, cỡ 4,7 - 8,6 x 2,5 - 4,6 cm, có lông ria (mép) và lông màu tía ở gốc; môi màu đỏ với mạng gân màu đỏ thẫm, cỡ 4 - 6,8 x 3 - 3,8 cm; nhị lép màu vàng, hình tim ngược, cỡ 1,6 x 1,4 cm, có lông cứng; bầu dài 3 - 6 cm, phủ lông dày đặc.

Sinh học và sinh thái: Mùa hoa tháng 4 - 6. Mọc dưới tán rừng nguyên sinh rậm thường xanh nhiệt đới mưa mùa cây lá rộng hay hỗn giao với cây lá kim trên núi đá granit, ở độ cao 1100 - 2000 m, bám thành bụi nhỏ rất rải rác trên thân và cành cây gỗ, đôi khi cả trên các tảng đá ở sườn núi.

Phân bố:

Trong nước: Gia Lai (núi Chư Pah), Lâm Đồng (Lạc Dương: núi Bì Đúp), Khánh Hoà (Hòn Giao).

Thế giới: Ấn Độ, Trung Quốc, Mianma, Thái Lan, Lào.

Giá trị: Loài cây làm cảnh quý vì hoa có màu sặc sỡ, đẹp, hiếm và sống bám.

Tình trạng: Loài vốn có khu phân bố hẹp, nơi cư trú lại bị chia cắt rải rác và có số lượng cá thể ít ỏi lại bị thu hái đến kiệt quệ để bán trồng làm cảnh ở trong nước và xuất khẩu lậu qua biên giới nên đang bị tuyệt chủng. Hiện nay các cá thể còn sót lại rất rải rác ở trên các cành cây cao hay tầng đã bị che khuất cũng có số phận rất mong manh do môi trường sống là rừng bị chặt và đốt và do vẫn tiếp tục bị tận thu.

Phân hạng: EN B1+2b,c,e.

Biện pháp bảo vệ: Đã liệt kê vào Phụ lục 1 của công ước CITES và Danh mục Thực vật rừng, Động vật rừng nguy cấp, quý hiếm (nhóm 1) của Nghị định số 32/2006/NĐ - CP ngày 30/3/2006 của Chính phủ để nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích th­­­ư­ơng mại. Bảo vệ phần quần thể nhỏ nhoi còn sót lại ở Khu bảo tồn thiên nhiên Bì Đúp. Cần nhân rộng việc gieo ươm để vừa tạo nguồn cây làm cảnh đồng thời bảo vệ nguồn gen.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam năm 2007 - phần thực vật – trang 470.

1. Các bài viết liên quan

• Nhân giống lan Hài Đỏ - Paphiopedilum delenatii
• Kinh nghiệm trồng lan hài Paphiopedilum
• Nhân giống và nuôi trồng lan hài Paphiopedilum
• Cách trồng lan hài cho người mới chơi lan
• Trồng và chăm sóc Lan hài
• Các điều kiện trồng và chăm sóc Lan Hài - Paphiopedilum
• Giới thiệu về lan Hài - Paphiopedilum
• Kỹ thuật trồng lan hài
• Những khuyến cáo dành cho người mới chơi lan hài Paphiopedilum
• Các giống lan Hài Việt Nam
• Lan hài Trần Liên - Paphiopedilum Tranlienianum
• Lan hài râu - Paphiopedilum dianthum
• Lan Hài Hằng - Paphiopedilum hangianum
• Lan Hài Vân - Paphiopedilum callosum
• Lan Hài Đài cuốn - Paphiopedilum appletonianum
• Lan Hài Kim - Paphiopedilum Villosun
• Lan hài lục - Paphiopedilum barbigerum
• Lan hài đốm - Paphiopedilum concolor
• Lan hài hồng - Paphiopedilum delenatii
• Lan hài hương duyên - Paphiopedilum emersonii
• Lan hài lục - Paphiopedilum gratrixianum
• Lan Hài xanh - Paphiopedilum malipoense
• Lan hài đỏ - Paphiopedilum delenatii
• Hài mốc hồng - Paphiopedilum Micranthum
• Hài mốc vàng - Paphiopedilum Armeniacum
• Lan Hài việt - Paplliopedilum Vietnamense
• Lan Hài hê len - Paphiopedilum helenae
• Hài xuân cảnh - Paphiopedilum Canhii
• Lan hài tía - Paphiopedilum purpuratum
• Lan Hài lông - Paphiopedilum hirsutissimum
• Lan hài mới phát hiện từ Lào Paphiopedilum rungsuriyanum
• Lan hài Henry - Paphiopedilum henryanum
• Lan hài Việt Nam - Paphiopedilum Vietnamense
• Lan Hài sống trên thân cây
• Lan Hài Paphiopedilum Sanderianum
• Chuyện chưa kể về loài lan hài mang tên Bác
• Giá thể trồng lan hài và những ưu nhược điểm của chúng
• Trồng lan hài đốm - Paphiopedilum concolor
• Kinh nghiệm trồng lan Hài